آموزش نصب ویندوز روی سرور HP – راهنمای قدم به قدم

فرایند نصب ویندوز روی سرور HP، گرچه در نگاه اول ممکن است مشابه نصب ویندوز بر روی یک کامپیوتر شخصی به نظر برسد، اما دارای ظرافت‌ها و ملاحظات فنی خاص خود است که توجه به آن‌ها عملکرد پایدار و بهینه سرور شما را تضمین می‌کند. سرورهای HP، به خصوص خانواده ProLiant، به دلیل قابلیت اطمینان و امکانات مدیریتی گسترده، انتخاب اول بسیاری از سازمان‌ها هستند. در این راهنما، تلاش خواهم کرد با تکیه بر بیش از یک دهه تجربه عملی در پیاده‌سازی و مدیریت سرورهای سازمانی، شما را با تمامی جوانب این فرآیند آشنا سازم. هدف ما تنها نصب یک سیستم عامل نیست، بلکه ایجاد یک بنیاد محکم برای سرویس‌دهی مطمئن و کارآمد است. از بررسی سازگاری سخت‌افزار گرفته تا پیکربندی‌های مهم اولیه و نصب درایورهای اختصاصی، همه‌چیز برای یک نصب ویندوز روی سرور موفقیت‌آمیز تحت پوشش قرار خواهد گرفت. پس اگر آماده هستید، بیایید کار را شروع کنیم.

پیش‌نیازها و آماده‌سازی سرور HP برای نصب ویندوز

پیش از آنکه آستین‌ها را برای نصب ویندوز روی سرور HP بالا بزنید، مرحله آماده‌سازی اهمیتی ویژه دارد. شاید بتوان گفت نیمی از موفقیت یک نصب بی‌دردسر، در گرو همین آمادگی‌های اولیه است. این مرحله شامل اطمینان از سازگاری قطعات، تهیه فایل‌های مورد نیاز و انجام برخی تنظیمات ابتدایی روی خود سرور است. نادیده گرفتن این موارد می‌تواند در میانه راه شما را با موانعی روبرو کند که رفع آن‌ها زمان‌بر و گاهی هزینه‌بر خواهد بود. به عنوان یک مشاور فنی که سال‌ها با انواع سرورهای HP کار کرده‌ام، به شما اطمینان می‌دهم که صرف کمی وقت بیشتر در این مرحله، در ادامه مسیر صرفه‌جویی قابل توجهی در زمان و انرژی شما به همراه خواهد داشت. بیایید با هم نگاهی دقیق‌تر به این موارد بیندازیم و اطمینان حاصل کنیم که همه چیز برای یک شروع قدرتمند آماده است.

این اقدامات اولیه، سنگ بنای یک سیستم پایدار و کارآمد پس از نصب ویندوز روی سرور خواهند بود.

بررسی سازگاری سخت‌افزار سرور HP با نسخه ویندوز مورد نظر

اولین و شاید اساسی‌ترین گام، اطمینان از این است که مدل سرور HP شما و قطعات داخلی آن، توسط نسخه‌ای از ویندوز سرور که قصد نصب آن را دارید، رسما پشتیبانی می‌شود. شرکت Hewlett Packard Enterprise (HPE) معمولا ماتریس سازگاری دقیقی را برای سرورهای ProLiant خود منتشر می‌کند. این ماتریس مشخص می‌کند که کدام نسخه‌های ویندوز سرور (مثلا Windows Server 2019، Windows Server 2022 و غیره) و حتی کدام ویرایش‌ها (Standard، Datacenter) با مدل خاص سرور شما و کنترلرهای ذخیره‌سازی، کارت‌های شبکه و سایر اجزای آن سازگار هستند. برای دسترسی به این اطلاعات، بهترین مرجع وب‌سایت رسمی HPE است.

جستجویی ساده با مدل سرور خود (مثلا HPE ProLiant DL380 Gen10) به همراه عبارت “OS compatibility matrix” یا “support matrix” شما را به صفحه مورد نظر هدایت خواهد کرد. چرا این بررسی اینقدر مهم است؟ چون استفاده از یک ترکیب سخت‌افزار و نرم‌افزار تایید نشده، می‌تواند منجر به نبود درایورهای مناسب، عملکرد ناپایدار سیستم، یا حتی عدم امکان نصب ویندوز روی سرور شود. بنابراین، پیش از هر اقدامی، این سازگاری را به دقت بررسی کنید تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری نمایید.

دانلود فایل ISO رسمی ویندوز سرور و درایورهای ضروری HP

پس از تایید سازگاری، نوبت به تهیه فایل‌های لازم می‌رسد. مهم‌ترین فایل، طبعا فایل ISO مربوط به نسخه ویندوز سرور انتخابی شماست. настоятельно توصیه می‌کنم که این فایل را تنها از منابع رسمی و معتبر مانند Microsoft Volume Licensing Service Center (VLSC) یا سایر کانال‌های مجاز مایکروسافت تهیه کنید. استفاده از فایل‌های ISO دستکاری شده یا دانلود شده از منابع نامعتبر، می‌تواند مخاطرات امنیتی جدی برای سرور و داده‌های شما به همراه داشته باشد. در کنار فایل ISO ویندوز، تهیه درایورهای ضروری سرور HP نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. اگرچه بسیاری از نسخه‌های جدید ویندوز سرور، تعداد زیادی از درایورهای عمومی را در خود دارند، اما برای عملکرد بهینه و استفاده از تمامی قابلیت‌های سخت‌افزاری سرور HP، نصب درایورهای اختصاصی ارائه شده توسط HPE الزامی است.

به خصوص درایورهای مربوط به کنترلر ذخیره‌سازی (مانند Smart Array Controller)، کارت شبکه، و چیپست‌ها. این درایورها را می‌توانید از طریق وب‌سایت HPE و با جستجوی مدل سرور خود، یا با استفاده از ابزارهایی مانند HPE Intelligent Provisioning (که در ادامه به آن خواهیم پرداخت) تهیه کنید. داشتن این درایورها، به ویژه درایور کنترلر RAID، پیش از شروع نصب ویندوز روی سرور بسیار مفید است.

آماده‌سازی حافظه USB یا DVD قابل بوت برای نصب ویندوز

حالا که فایل ISO ویندوز سرور را در اختیار دارید، باید آن را به یک رسانه قابل بوت تبدیل کنید. در گذشته، استفاده از DVD رایج‌تر بود، اما امروزه با توجه به سرعت و سهولت استفاده، حافظه‌های USB ترجیح داده می‌شوند. برای ایجاد یک USB قابل بوت از فایل ISO، ابزارهای مختلفی وجود دارد. یکی از ابزارهای رسمی و پیشنهادی مایکروسافت، “Windows USB/DVD Download Tool” است. همچنین ابزارهای ثالث محبوبی مانند Rufus نیز عملکرد بسیار خوبی در این زمینه دارند و امکانات بیشتری مانند انتخاب scheme پارتیشن (MBR یا GPT) و سیستم فایل را در اختیار شما قرار می‌دهند. هنگام استفاده از Rufus، مطمئن شوید که تنظیمات را متناسب با سیستم خود (BIOS یا UEFI) انتخاب کرده‌اید. به طور کلی، برای سرورهای مدرن HP، استفاده از GPT و UEFI توصیه می‌شود. فرآیند ساخت رسانه بوتیبل معمولا چند دقیقه طول می‌کشد.

پس از اتمام، شما یک حافظه USB یا DVD در اختیار خواهید داشت که می‌توانید فرآیند نصب ویندوز روی سرور HP را با آن آغاز کنید. اطمینان حاصل کنید که حافظه USB یا DVD شما سالم و بدون خطا باشد تا در حین نصب با مشکل مواجه نشوید.

آشنایی با تنظیمات اولیه BIOS یا UEFI سرور HP مرتبط با نصب

پیش از آنکه سرور را از طریق رسانه نصب بوت کنید، لازم است نگاهی به تنظیمات BIOS یا UEFI سرور خود بیندازید و از صحت برخی موارد اطمینان حاصل کنید. دسترسی به این تنظیمات در سرورهای HP معمولا با فشردن کلیدهایی مانند F9 (System Utilities) یا F10 (Intelligent Provisioning) در هنگام روشن شدن سرور امکان‌پذیر است. یکی از مهم‌ترین تنظیمات، ترتیب بوت (Boot Order) است. شما باید مطمئن شوید که سرور ابتدا از روی حافظه USB یا درایو DVD (بسته به اینکه از کدامیک برای نصب استفاده می‌کنید) بوت شود. تنظیم دیگری که باید به آن توجه کنید، حالت کنترلر SATA یا SAS است.

در بسیاری از سرورهای HP، این کنترلرها باید در حالت AHCI یا RAID (اگر قصد استفاده از RAID را دارید) تنظیم شوند. حالت Legacy یا IDE معمولا برای سرورها توصیه نمی‌شود. همچنین، اگر سرور شما از UEFI پشتیبانی می‌کند (که اکثر سرورهای جدید HP اینگونه هستند)، مطمئن شوید که سیستم در حالت UEFI بوت می‌شود، مگر اینکه دلیل خاصی برای استفاده از Legacy BIOS داشته باشید. UEFI امکانات بیشتری مانند Secure Boot و پشتیبانی از دیسک‌های بزرگ‌تر از ۲ ترابایت با پارتیشن GPT را فراهم می‌کند. آشنایی با این تنظیمات و پیکربندی صحیح آنها، فرآیند نصب ویندوز روی سرور را هموارتر خواهد کرد.

آپدیت سیستم عامل سرور HP – چگونه سیستم‌عامل سرور HP خود را به‌روزرسانی کنیم؟

اهمیت و نحوه پیکربندی RAID پیش از شروع نصب (در صورت لزوم)

اگر سرور HP شما دارای چندین هارد دیسک است و شما به دنبال افزایش کارایی یا افزونگی داده‌ها (data redundancy) هستید، پیکربندی آرایه RAID (Redundant Array of Independent Disks) پیش از نصب ویندوز روی سرور یک گام بسیار مهم است. سرورهای HP معمولا به همراه کنترلرهای قدرتمند Smart Array عرضه می‌شوند که امکان پیکربندی انواع سطوح RAID را فراهم می‌کنند. اما چرا RAID اینقدر اهمیت دارد؟ تصور کنید یکی از هاردهای سرور شما دچار مشکل شود.

بدون RAID (مثلا در RAID 0 که تنها بر افزایش سرعت تمرکز دارد یا در حالتی که هر دیسک مستقل عمل می‌کند)، این اتفاق می‌تواند به از دست رفتن کامل داده‌ها منجر شود. اما با استفاده از سطوح RAID مناسب مانند RAID 1، RAID 5 یا RAID 10، سیستم می‌تواند حتی با از کار افتادن یک یا چند دیسک (بسته به سطح RAID) به کار خود ادامه دهد و شما فرصت تعویض دیسک معیوب را بدون از دست دادن اطلاعات خواهید داشت.

پیکربندی RAID معمولا از طریق ابزار HPE Smart Storage Administrator (SSA) که بخشی از Intelligent Provisioning است یا با فشردن کلید مربوط به کنترلر Smart Array هنگام بوت (معمولا F5 یا F8 بسته به مدل کنترلر) انجام می‌شود. مراحل کلی شامل ایجاد یک Logical Drive، انتخاب دیسک‌های عضو آرایه، و تعیین سطح RAID است.

• سطوح رایج RAID و کاربرد آنها:
  • RAID 0 (Stripe)
  • RAID 1 (Mirror)
  • RAID 5 (Parity)
  • RAID 6 (Dual Parity)
  • RAID 10 (RAID 1+0)

انتخاب سطح RAID مناسب به نیازهای خاص شما، تعداد دیسک‌های موجود، و بودجه بستگی دارد. به خاطر داشته باشید که پس از پیکربندی RAID و نصب ویندوز روی سرور، تغییر سطح RAID بدون از دست رفتن داده‌ها معمولا امکان‌پذیر نیست (مگر با استفاده از ابزارهای خاص و با ریسک بالا).

جدول زیر مقایسه‌ای از سطوح متداول RAID ارائه می‌دهد:

مراحل دقیق نصب ویندوز روی سرور شرکت HP

پس از انجام تمامی آماده‌سازی‌های لازم، اکنون به بخش اصلی یعنی خود فرآیند نصب ویندوز روی سرور HP می‌رسیم. در این مرحله، سرور را از رسانه نصبی که آماده کرده‌اید بوت می‌کنیم و گام به گام مراحل نصب سیستم عامل ویندوز سرور را طی خواهیم کرد. سرورهای HP معمولا ابزارهایی مانند Intelligent Provisioning را ارائه می‌دهند که می‌توانند این فرآیند را ساده‌تر کنند، به خصوص در زمینه شناسایی سخت‌افزار و بارگذاری اولیه درایورها. با این حال، ما در اینجا روش عمومی نصب از طریق رسانه استاندارد ویندوز را مرور خواهیم کرد که در اکثر سناریوها قابل استفاده است.

مهم است که در طول این مراحل با دقت عمل کنید، به خصوص در بخش انتخاب پارتیشن و نسخه ویندوز. هرگونه اشتباه در این مراحل می‌تواند منجر به از دست رفتن داده‌های موجود (اگر دیسک‌ها قبلا استفاده شده‌اند) یا نصب نسخه‌ای نامناسب از ویندوز شود. بیایید با هم این مسیر را طی کنیم تا نصب ویندوز روی سرور شما به بهترین شکل انجام پذیرد.

نحوه بوت کردن سرور HP از طریق USB یا DVD

اولین قدم عملی برای شروع نصب ویندوز روی سرور، بوت کردن دستگاه از طریق رسانه‌ای است که در مراحل قبل آماده کرده‌اید (حافظه USB یا DVD). برای این کار، ابتدا رسانه نصب را به سرور متصل کنید. سپس سرور را روشن یا ری‌استارت نمایید. بلافاصله پس از روشن شدن، باید کلید مربوط به منوی بوت (Boot Menu) را فشار دهید. در اکثر سرورهای HP ProLiant، این کلید F11 است. البته ممکن است بسته به مدل و نسل سرور، کلید دیگری مانند F9 (برای ورود به System Utilities و سپس انتخاب گزینه بوت) یا F12 نیز برای این منظور در نظر گرفته شده باشد. بهترین راه برای اطمینان، توجه به پیام‌هایی است که در همان چند ثانیه اول پس از روشن شدن سرور روی صفحه نمایش ظاهر می‌شوند؛ این پیام‌ها معمولا کلیدهای عملکردی را مشخص می‌کنند.

پس از فشردن کلید مربوطه، منویی ظاهر می‌شود که لیست دستگاه‌های قابل بوت را نشان می‌دهد. از این لیست، حافظه USB یا درایو DVD خود را انتخاب کرده و Enter را بزنید. اگر همه چیز به درستی انجام شده باشد، سرور از رسانه شما بوت شده و اولین صفحه از مراحل نصب ویندوز روی سرور نمایان خواهد شد.

مراحل انتخاب زبان تنظیمات اولیه و نسخه ویندوز سرور

پس از بوت موفقیت‌آمیز سرور از رسانه نصب، اولین صفحه‌ای که مشاهده خواهید کرد مربوط به تنظیمات زبان، فرمت زمان و واحد پول، و روش ورودی کیبورد است. این تنظیمات را مطابق با نیاز و موقعیت مکانی خود انتخاب کنید. برای کاربران ایرانی، معمولا زبان نصب (Language to install) همان انگلیسی باقی می‌ماند، اما فرمت زمان و واحد پول (Time and currency format) به Persian و روش ورودی کیبورد (Keyboard or input method) نیز به Persian تغییر داده می‌شود (البته می‌توانید بعدا کیبورد انگلیسی را نیز اضافه کنید). پس از انجام این تنظیمات، روی دکمه “Next” کلیک کنید. در صفحه بعدی، دکمه بزرگ “Install now” را مشاهده خواهید کرد. با کلیک بر روی این دکمه، فرآیند نصب آغاز می‌شود.

ممکن است در ادامه از شما خواسته شود تا Product Key ویندوز سرور را وارد کنید. اگر Product Key را در اختیار دارید، آن را وارد کنید؛ در غیر این صورت، می‌توانید با انتخاب گزینه‌ای مانند “I don’t have a product key”، این مرحله را رد کرده و ویندوز را در حالت آزمایشی (evaluation) نصب کنید و بعدا آن را فعال نمایید. پس از این مرحله، لیستی از نسخه‌های مختلف ویندوز سرور موجود در فایل ISO به شما نمایش داده می‌شود (مثلا Standard، Datacenter و همچنین گزینه‌های با Desktop Experience یا Server Core). نسخه متناسب با نیاز و لایسنس خود را با دقت انتخاب کنید. انتخاب نسخه صحیح در این مرحله از نصب ویندوز روی سرور بسیار مهم است.

مدیریت پارتیشن‌بندی دیسک سخت سرور برای نصب ویندوز

پس از انتخاب نسخه ویندوز، به یکی از حساس‌ترین مراحل نصب ویندوز روی سرور یعنی مدیریت پارتیشن‌ها می‌رسیم. در این صفحه، لیستی از دیسک‌های سخت (یا Logical Driveهایی که از طریق RAID پیکربندی کرده‌اید) نمایش داده می‌شود. اگر دیسک شما نو و خالی است، معمولا به صورت یک فضای تخصیص نیافته (Unallocated Space) نمایش داده می‌شود. شما می‌توانید با انتخاب این فضا و کلیک روی “New”، پارتیشن جدیدی ایجاد کنید. برنامه نصب به طور خودکار پارتیشن‌های سیستمی مورد نیاز (مانند System Reserved یا EFI System Partition) را نیز ایجاد خواهد کرد. اگر دیسک شما قبلا دارای پارتیشن بوده و می‌خواهید آن‌ها را حذف کنید، می‌توانید هر پارتیشن را انتخاب و گزینه “Delete” را بزنید. توجه بسیار مهم: حذف پارتیشن‌ها منجر به از دست رفتن تمامی داده‌های موجود روی آن‌ها خواهد شد. پس با دقت فراوان عمل کنید.

آیا می‌خواهید ویندوز را روی کل فضای دیسک نصب کنید یا قصد دارید چندین پارتیشن برای مصارف مختلف (مثلا یکی برای سیستم عامل و دیگری برای داده‌ها) ایجاد نمایید؟ این تصمیم به استراتژی مدیریت فضای ذخیره‌سازی شما بستگی دارد. پس از ایجاد و انتخاب پارتیشن مورد نظر برای نصب ویندوز، روی دکمه “Next” کلیک کنید.

شروع فرآیند کپی فایل‌های ویندوز و اولین راه‌اندازی مجدد سرور

با کلیک بر روی “Next” در مرحله پارتیشن‌بندی، فرآیند اصلی نصب ویندوز روی سرور آغاز می‌شود. در این مرحله، برنامه نصب شروع به کپی کردن فایل‌های ویندوز از رسانه نصب به پارتیشن انتخاب شده می‌کند. سپس این فایل‌ها را برای نصب آماده‌سازی کرده (Getting files ready for installation)، ویژگی‌ها (Features) و بروزرسانی‌ها (Updates) را نصب می‌کند. این فرآیند بسته به سرعت سرور و رسانه نصب شما ممکن است دقایقی به طول انجامد. یک نوار پیشرفت، وضعیت هر یک از این مراحل را به شما نشان می‌دهد. در طول این مدت، نیازی به دخالت شما نیست و سیستم به طور خودکار کارها را انجام می‌دهد.

پس از اتمام این مراحل، سرور به طور خودکار یک یا چند بار راه‌اندازی مجدد (Restart) خواهد شد. مهم است که در اولین راه‌اندازی مجدد، اجازه دهید سرور به طور عادی از روی هارد دیسک (و نه مجددا از رسانه نصب USB/DVD) بوت شود. اگر ترتیب بوت را قبلا تغییر داده بودید، ممکن است لازم باشد رسانه نصب را خارج کنید یا ترتیب بوت را به حالت اولیه بازگردانید. این بخش از نصب ویندوز روی سرور تقریبا خودکار است و صبر شما را می‌طلبد.

تکمیل تنظیمات اولیه ویندوز پس از نصب مانند تعیین رمز عبور ادمین

پس از آخرین راه‌اندازی مجدد، ویندوز سرور برای اولین بار اجرا شده و از شما می‌خواهد تا برخی تنظیمات اولیه را انجام دهید. اولین و مهم‌ترین تنظیم، تعیین رمز عبور برای حساب کاربری Administrator پیش‌فرض است. این رمز عبور باید یک رمز قوی و مطابق با سیاست‌های امنیتی سازمان شما باشد (معمولا ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک، اعداد، و کاراکترهای خاص). این رمز عبور را به دقت وارد کرده و آن را در مکانی امن یادداشت کنید، زیرا این حساب کاربری دارای بالاترین سطح دسترسی در سرور شما خواهد بود. پس از تعیین رمز عبور و کلیک روی “Finish”، صفحه ورود به ویندوز (Login screen) ظاهر می‌شود.

با فشردن Ctrl+Alt+Delete و وارد کردن رمز عبوری که تعیین کرده‌اید، می‌توانید برای اولین بار وارد محیط ویندوز سرور شوید. تبریک می‌گویم! شما با موفقیت مراحل اصلی نصب ویندوز روی سرور HP را به پایان رسانده‌اید. اما کار هنوز تمام نشده و مراحل مهم دیگری پس از نصب در انتظار شماست که در بخش بعدی به آن‌ها خواهیم پرداخت.

اقدامات کلیدی پس از اتمام نصب ویندوز سرور

نصب موفقیت‌آمیز سیستم عامل تنها یک بخش از ماجراست. برای اینکه سرور HP شما با ویندوز تازه نصب شده به بهترین شکل ممکن کار کند و از نظر امنیتی و عملکردی در سطح مطلوبی قرار گیرد، انجام یک سری اقدامات پس از نصب ضروری است. این اقدامات شامل نصب درایورهای تکمیلی، فعال‌سازی ویندوز، انجام بروزرسانی‌ها، تنظیمات شبکه و بررسی نقش‌های مورد نیاز سرور می‌شود. شاید بتوان این مرحله را به سرویس اولیه یک خودروی نو تشبیه کرد؛ خودرو حرکت می‌کند، اما برای اطمینان از عملکرد طولانی‌مدت و بی‌نقص، نیاز به بررسی‌ها و تنظیمات دقیق‌تری دارد. در دنیای سرورها نیز همینطور است. یک نصب ویندوز روی سرور استاندارد، پایه‌ای را فراهم می‌کند، اما این اقدامات پس از نصب هستند که آن را برای سرویس‌دهی واقعی آماده می‌سازند. بیایید نگاهی به این موارد مهم بیندازیم.

نصب درایورهای مخصوص سرور HP و چیپست‌ها

هرچند ویندوز سرور بسیاری از درایورهای عمومی را به همراه دارد، اما برای بهره‌برداری کامل از قابلیت‌های سخت‌افزاری سرور HP و تضمین پایداری سیستم، نصب درایورهای اختصاصی و بروز ارائه شده توسط HPE بسیار مهم است. این درایورها به طور خاص برای سخت‌افزار سرور شما طراحی و تست شده‌اند. یکی از اولین کارهایی که پس از ورود به ویندوز باید انجام دهید، بررسی وضعیت درایورها در Device Manager است. (با راست کلیک روی منوی Start و انتخاب Device Manager می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید). اگر دستگاه‌هایی با علامت سوال زرد یا تعجب مشاهده کردید، به این معنی است که درایور آن‌ها به درستی نصب نشده است.

منابع اصلی برای دریافت درایورهای سرور HP عبارتند از:

• HP Service Pack for ProLiant (SPP): این یک مجموعه جامع از فریمور و درایورهای تست شده برای سرورهای ProLiant است. دانلود و اجرای SPP معمولا بهترین و ساده‌ترین راه برای بروزرسانی تمامی درایورها و فریمورهاست.
• وب‌سایت HPE Support: با مراجعه به وب‌سایت پشتیبانی HPE و جستجوی مدل سرور خود، می‌توانید آخرین نسخه درایورها را به صورت جداگانه دانلود کنید.
• استفاده از Intelligent Provisioning: اگرچه این ابزار بیشتر برای نصب اولیه استفاده می‌شود، اما می‌تواند در شناسایی و نصب برخی درایورها نیز کمک کند.

درایورهای مهمی که باید از نصب بودن و بروز بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید:

• درایور کنترلر ذخیره‌سازی (Smart Array Controller)
• درایورهای چیپست (Chipset Drivers)
• درایور کارت شبکه (Network Adapter Drivers)
• درایورهای مدیریت سرور مانند iLO (Integrated Lights-Out)
• درایورهای گرافیک (هرچند برای سرور اهمیت کمتری دارد) پس از نصب درایورها، معمولا یک یا چند بار راه‌اندازی مجدد سرور لازم خواهد بود. این مرحله در تکمیل فرآیند نصب ویندوز روی سرور نقش اساسی دارد.

فعال‌سازی ویندوز سرور و انجام بروزرسانی‌های امنیتی

پس از اطمینان از نصب صحیح تمامی درایورها، نوبت به فعال‌سازی (Activation) نسخه ویندوز سرور می‌رسد. اگر در حین مراحل نصب ویندوز روی سرور Product Key را وارد نکرده‌اید، سیستم عامل شما در حالت آزمایشی یا Grace Period کار خواهد کرد. برای استفاده دائمی و قانونی، باید آن را با یک Product Key معتبر فعال کنید. برای این کار به بخش Settings و سپس Update & Security و قسمت Activation بروید. در اینجا می‌توانید Product Key خود را وارد کنید. فعال‌سازی موفقیت‌آمیز، دسترسی شما به تمامی امکانات و بروزرسانی‌ها را تضمین می‌کند. همزمان با فعال‌سازی، یا بلافاصله پس از آن، انجام بروزرسانی‌های ویندوز (Windows Updates) از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.

مایکروسافت به طور منظم بروزرسانی‌های امنیتی و عملکردی را برای ویندوز سرور منتشر می‌کند. این بروزرسانی‌ها بسیاری از آسیب‌پذیری‌های شناخته شده را برطرف کرده و پایداری سیستم را افزایش می‌دهند. به بخش Windows Update رفته و گزینه Check for updates را بزنید. اجازه دهید تمامی بروزرسانی‌های مهم و پیشنهادی دانلود و نصب شوند. این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به چندین بار راه‌اندازی مجدد داشته باشد، اما برای امنیت سرور شما بسیار ضروری است.

تنظیمات اولیه شبکه شامل آدرس IP و نام سرور

برای اینکه سرور شما بتواند در شبکه سازمان به درستی فعالیت کرده و سرویس‌دهی کند، انجام تنظیمات صحیح شبکه الزامی است. یکی از اولین اقدامات، تخصیص یک نام معنادار و مطابق با استاندارد نامگذاری سازمان شما به سرور است. نام پیش‌فرض ویندوز معمولا یک رشته تصادفی و بی‌معنی است. برای تغییر نام سرور، به System Properties بروید (می‌توانید با جستجوی “View advanced system settings” به آن برسید) و در تب Computer Name روی دکمه Change کلیک کنید. پس از تغییر نام، راه‌اندازی مجدد سرور لازم خواهد بود. اقدام مهم بعدی، پیکربندی آدرس IP است. در محیط‌های سروری، تقریبا همیشه از آدرس‌های IP استاتیک (Static IP) استفاده می‌شود تا آدرس سرور در شبکه ثابت باقی بماند. برای این کار به Network Connections رفته، روی آداپتور شبکه خود راست کلیک کرده و Properties را انتخاب کنید.

سپس Internet Protocol Version 4 (TCP/IPv4) را انتخاب و Properties را بزنید. در اینجا می‌توانید آدرس IP، Subnet mask، Default gateway و آدرس DNS سرورهای خود را به صورت دستی وارد کنید. این تنظیمات باید مطابق با طراحی شبکه سازمان شما باشد. این بخش از تنظیمات، پس از نصب ویندوز روی سرور، برای ارتباط صحیح سرور با سایر اجزای شبکه بسیار مهم است.

بررسی و نصب نقش‌های مهم سرور (Server Roles) بر اساس نیاز

ویندوز سرور به خودی خود یک پلتفرم است و برای ارائه سرویس‌های خاص، نیاز به نصب و پیکربندی نقش‌ها (Roles) و ویژگی‌ها (Features) دارد. پس از نصب ویندوز روی سرور و انجام تنظیمات اولیه، باید بر اساس نیاز سازمان و کاربرد این سرور، نقش‌های مربوطه را نصب کنید. ابزار اصلی برای این کار Server Manager است که به طور خودکار پس از ورود به ویندوز اجرا می‌شود. از طریق داشبورد Server Manager و گزینه “Add roles and features” می‌توانید این کار را انجام دهید. برخی از نقش‌های رایج و مهم که ممکن است نیاز به نصب آن‌ها داشته باشید عبارتند از:

• Active Directory Domain Services (AD DS): برای راه‌اندازی دامین کنترلر و مدیریت متمرکز کاربران و کامپیوترها.
• DNS Server: برای ترجمه نام به آدرس IP در شبکه.
• DHCP Server: برای تخصیص خودکار آدرس IP به کلاینت‌ها.
• File and Storage Services: برای اشتراک‌گذاری فایل و مدیریت فضای ذخیره‌سازی.
• Web Server (IIS): برای میزبانی وب‌سایت‌ها و برنامه‌های تحت وب.
• Hyper-V: برای مجازی‌سازی و اجرای ماشین‌های مجازی.
• Print and Document Services: برای مدیریت پرینترهای شبکه. انتخاب و نصب صحیح نقش‌ها بستگی به هدفی دارد که برای این سرور HP در نظر گرفته‌اید. هر نقش تنظیمات و ملاحظات خاص خود را دارد که باید به دقت پیکربندی شوند.

برخی از ویرایش‌های متداول ویندوز سرور

عیب‌یابی مشکلات احتمالی حین نصب ویندوز بر سرور HP

حتی با دقیق‌ترین برنامه‌ریزی و آماده‌سازی، گاهی اوقات ممکن است در طول فرآیند نصب ویندوز روی سرور HP یا بلافاصله پس از آن با مشکلاتی مواجه شوید. داشتن دانش اولیه برای شناسایی و رفع این مشکلات می‌تواند از اتلاف وقت و بروز ناامیدی جلوگیری کند. بسیاری از این مسائل ریشه‌های مشخصی دارند و با چند اقدام ساده قابل حل هستند. در این بخش، به عنوان مشاور شما، به برخی از رایج‌ترین چالش‌ها و راه‌حل‌های پیشنهادی آن‌ها اشاره خواهم کرد. به یاد داشته باشید که ابزارهای تشخیصی خود سرورهای HP مانند iLO (Integrated Lights-Out) و لاگ‌های سیستم می‌توانند منابع ارزشمندی برای شناسایی دقیق‌تر مشکل باشند. مهم است که در مواجهه با خطا، ابتدا پیام خطا را به دقت مطالعه کرده و در صورت امکان آن را مستند کنید. این اطلاعات در جستجوی راه‌حل یا درخواست پشتیبانی بسیار مفید خواهد بود.

خطاهای رایج در مرحله شناسایی دیسک سخت و راه حل‌ها

یکی از مشکلاتی که برخی کاربران، به خصوص با کنترلرهای RAID جدید یا تنظیمات خاص، ممکن است با آن روبرو شوند، عدم شناسایی هارد دیسک یا Logical Drive توسط برنامه نصب ویندوز است. شما به مرحله انتخاب پارتیشن می‌رسید، اما هیچ دیسکی برای نصب نمایش داده نمی‌شود. این معمولا به این معنی است که ویندوز درایور کنترلر ذخیره‌سازی (Storage Controller) سرور HP شما را ندارد.

• راه حل:
  • بارگذاری درایور حین نصب: اگر درایور کنترلر RAID/SATA را از قبل روی یک حافظه USB دیگر آماده کرده‌اید، در همان صفحه انتخاب پارتیشن، گزینه‌ای با عنوان “Load driver” وجود دارد. با کلیک روی آن و معرفی مسیر فایل درایور (معمولا با پسوند .inf)، ویندوز می‌تواند کنترلر را شناسایی و دیسک‌ها را نمایش دهد.
  • استفاده از HPE Intelligent Provisioning: این ابزار داخلی سرورهای HP معمولا درایورهای لازم را در فرآیند نصب تزریق می‌کند. استفاده از آن می‌تواند این مشکل را برطرف نماید.
  • Slipstreaming درایور: در موارد پیشرفته‌تر، می‌توان درایورها را با فایل ISO ویندوز یکپارچه (Slipstream) کرد، اما این روش پیچیده‌تر است.
  • بررسی تنظیمات RAID: مطمئن شوید که Logical Drive به درستی در کنترلر RAID ایجاد و Initialize شده باشد. گاهی اوقات یک Logical Drive تعریف نشده یا در حالت Failed/Offline باعث عدم شناسایی می‌شود. این مشکل در فرآیند نصب ویندوز روی سرور می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به درایورهای خاص سخت‌افزاری باشد.

مشکلات مربوط به درایورهای سرور HP حین یا پس از نصب

حتی اگر نصب ویندوز روی سرور با موفقیت به اتمام برسد، ممکن است پس از ورود به سیستم، متوجه شوید برخی از قطعات سخت‌افزاری به درستی کار نمی‌کنند یا در Device Manager با علامت هشدار نمایش داده می‌شوند. این معمولا نشان‌دهنده مشکل در درایورهاست.

• راه حل:
  • نصب HP Service Pack for ProLiant (SPP): همانطور که قبلا اشاره شد، SPP بهترین راه برای اطمینان از نصب تمامی درایورها و فریمورهای سازگار و بروز برای سرور HP شماست.
  • دانلود دستی از سایت HPE: به وب‌سایت پشتیبانی HPE مراجعه کرده، مدل سرور خود را پیدا کنید و آخرین درایورها را برای نسخه ویندوز نصب شده دانلود و نصب نمایید. اولویت با درایورهای چیپست، شبکه، ذخیره‌سازی و مدیریت سرور (iLO) است.
  • بررسی سازگاری: مجددا اطمینان حاصل کنید که نسخه ویندوز نصب شده با سخت‌افزار سرور شما سازگار است. گاهی اوقات استفاده از نسخه‌های بسیار جدید ویندوز روی سرورهای قدیمی‌تر (یا بالعکس) می‌تواند منجر به کمبود درایور شود.
  • شناسایی Hardware ID: در Device Manager، با راست کلیک روی دستگاه ناشناس و انتخاب Properties، به تب Details رفته و از منوی Property گزینه Hardware Ids را انتخاب کنید. با جستجوی این شناسه‌ها در اینترنت، معمولا می‌توانید نوع قطعه و درایور مورد نیاز آن را پیدا کنید. نصب صحیح درایورها برای پایداری و عملکرد کامل پس از نصب ویندوز روی سرور حیاتی است.

عدم بوت شدن صحیح ویندوز پس از اتمام نصب اولیه

گاهی اوقات، پس از اینکه فرآیند کپی فایل‌ها و اولین راه‌اندازی مجدد ظاهرا با موفقیت انجام می‌شود، سرور در بوت شدن ویندوز دچار مشکل می‌شود. ممکن است با پیام‌های خطایی مانند “Boot device not found”، “Operating System not found” یا یک صفحه سیاه مواجه شوید.

• راه حل:
  • بررسی ترتیب بوت (Boot Order): مطمئن شوید که هارد دیسکی (یا Logical Drive ای) که ویندوز روی آن نصب شده، در اولویت اول بوت در تنظیمات BIOS/UEFI قرار دارد. گاهی اوقات ممکن است سرور همچنان سعی در بوت از USB یا شبکه داشته باشد.
  • بررسی وضعیت Logical Drive در کنترلر RAID: اگر از RAID استفاده می‌کنید، وارد تنظیمات کنترلر Smart Array شده و وضعیت Logical Drive را بررسی کنید. باید در حالت Online یا Optimal باشد. اگر Offline یا Failed است، مشکل از آرایه RAID شماست.
  • تعمیر بوت ویندوز: با بوت کردن مجدد سرور از رسانه نصب ویندوز و انتخاب گزینه “Repair your computer” به جای “Install now”، می‌توانید به ابزارهای بازیابی ویندوز دسترسی پیدا کنید. از طریق Command Prompt در این محیط، می‌توانید از دستوراتی مانند bootrec /fixmbr، bootrec /fixboot (ممکن است در UEFI همیشه کار نکند) و bootrec /rebuildbcd برای تلاش جهت تعمیر بوت استفاده کنید.
  • تنظیمات UEFI/Legacy BIOS: اطمینان حاصل کنید که ویندوز با همان حالتی (UEFI یا Legacy) نصب شده که BIOS/UEFI سرور برای بوت تنظیم شده است. عدم تطابق این دو می‌تواند منجر به مشکلات بوت شود. این موارد از جمله چالش‌هایی هستند که ممکن است تجربه نصب ویندوز روی سرور را تحت تاثیر قرار دهند.

نکات تکمیلی برای بهینه‌سازی ویندوز نصب شده روی سرور HP

پس از اینکه نصب ویندوز روی سرور HP با موفقیت انجام شد، درایورها نصب گردیدند، و تنظیمات اولیه صورت پذیرفت، هنوز هم اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای بهینه‌سازی عملکرد، افزایش امنیت، و تسهیل مدیریت سرور خود انجام دهید. این نکات تکمیلی، حاصل تجربیات عملی در محیط‌های واقعی سازمانی است و به شما کمک می‌کند تا از سرمایه‌گذاری خود بر روی سرور HP و ویندوز سرور، بیشترین بهره را ببرید. به خاطر داشته باشید که یک سرور، سیستمی پویاست و نیاز به نظارت و نگهداری مستمر دارد. این اقدامات اولیه، زمینه‌ساز یک مدیریت کارآمد در درازمدت خواهند بود. در این بخش، به چند مورد از این بهینه‌سازی‌های مهم اشاره خواهیم کرد که به شما در دستیابی به یک سیستم پایدار و امن کمک شایانی می‌کنند.

بررسی Event Viewer برای اطمینان از سلامت سیستم

یکی از ابزارهای قدرتمند و در عین حال کمتر مورد توجه در ویندوز سرور، Event Viewer یا نمایشگر رویداد است. این ابزار تمامی وقایع مهم سیستمی، امنیتی، و برنامه‌ها را ثبت می‌کند. پس از نصب ویندوز روی سرور و گذشت چند ساعت یا یک روز از فعالیت آن، بررسی منظم لاگ‌های Event Viewer می‌تواند به شما در شناسایی مشکلات بالقوه، خطاهای سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری، و هشدارهای امنیتی کمک کند. به خصوص به لاگ‌های System و Application توجه ویژه‌ای داشته باشید. خطاهای (Errors) با رنگ قرمز و هشدارها (Warnings) با رنگ زرد مشخص می‌شوند. هرچند وجود تعداد کمی هشدار ممکن است طبیعی باشد، اما خطاهای مکرر یا بحرانی باید به دقت بررسی و رفع شوند. به عنوان مثال، خطاهای مربوط به دیسک سخت، کنترلر RAID، یا سرویس‌های مهم ویندوز می‌توانند نشانه‌های اولیه مشکلات جدی‌تری باشند.

عادت به بررسی دوره‌ای Event Viewer یک اقدام پیشگیرانه و بسیار مفید در مدیریت سرورهاست. این کار به شما امکان می‌دهد پیش از آنکه مشکلات کوچک به بحران‌های بزرگ تبدیل شوند، آن‌ها را شناسایی و مرتفع سازید.

تنظیمات اولیه امنیتی ویندوز سرور برای محافظت بیشتر

امنیت سرورها، به خصوص آن‌هایی که به اینترنت متصل هستند یا داده‌های حساسی را نگهداری می‌کنند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. نصب ویندوز روی سرور تنها اولین قدم است؛ پیکربندی صحیح امنیتی، یک ضرورت انکارناپذیر محسوب می‌شود. برخی از تنظیمات اولیه امنیتی که باید مد نظر قرار دهید عبارتند از:

• پیکربندی Windows Firewall: فایروال ویندوز به طور پیش‌فرض فعال است، اما شما باید قوانین (Rules) آن را متناسب با نقش‌ها و سرویس‌های در حال اجرا روی سرور خود تنظیم کنید. تنها پورت‌های ضروری را باز بگذارید و دسترسی‌های غیرضروری را مسدود نمایید.
• سیاست‌های رمز عبور قوی: اطمینان حاصل کنید که سیاست‌های رمز عبور (Password Policies) در سطح دامین یا سرور محلی، کاربران را ملزم به استفاده از رمزهای عبور قوی و تعویض دوره‌ای آن‌ها می‌کند.
• محدود کردن دسترسی‌های مدیریتی: تا حد امکان از حساب Administrator پیش‌فرض برای کارهای روزمره استفاده نکنید. حساب‌های کاربری جداگانه‌ای با حداقل دسترسی لازم (Principle of Least Privilege) برای وظایف مختلف ایجاد کنید. نام حساب Administrator پیش‌فرض را نیز تغییر دهید.
• به‌روز نگه داشتن نرم‌افزارهای امنیتی: اگر از نرم‌افزار آنتی‌ویروس یا سایر راهکارهای امنیتی استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که همیشه بروز هستند.
• فعال‌سازی و پیکربندی User Account Control (UAC): هرچند گاهی اوقات ممکن است مزاحم به نظر برسد، اما UAC یک لایه امنیتی مهم در برابر اجرای کدهای مخرب است. این‌ها تنها بخشی از اقدامات امنیتی اولیه هستند و بسته به محیط و حساسیت داده‌ها، ممکن است نیاز به تدابیر امنیتی پیشرفته‌تری نیز باشد.

معرفی ابزارهای مدیریتی HP برای ویندوز سرور

شرکت HP ابزارهای مدیریتی متنوع و کارآمدی را برای سرورهای ProLiant خود ارائه می‌دهد که می‌توانند به شما در نظارت، پیکربندی، و عیب‌یابی سرور کمک شایانی کنند. آشنایی و استفاده از این ابزارها پس از نصب ویندوز روی سرور، تجربه مدیریتی شما را بهبود خواهد بخشید. یکی از مهم‌ترین این ابزارها، HP Integrated Lights-Out (iLO) است. iLO یک پردازنده مدیریتی تعبیه شده روی مادربرد سرورهای HP است که امکان دسترسی و مدیریت سرور را از راه دور، حتی زمانی که سرور خاموش است یا سیستم عامل آن دچار مشکل شده، فراهم می‌کند. از طریق رابط وب iLO می‌توانید وضعیت سلامت سخت‌افزار را مشاهده کنید، سرور را روشن یا خاموش کنید، به کنسول ریموت دسترسی داشته باشید و حتی رسانه‌های مجازی را برای نصب سیستم عامل متصل نمایید.

ابزار دیگر، HPE Smart Storage Administrator (SSA) است که برای مدیریت و پیکربندی کنترلرهای Smart Array و آرایه‌های RAID استفاده می‌شود. همچنین، مجموعه نرم‌افزاری HPE Systems Insight Manager (SIM) امکان مدیریت متمرکز چندین سرور HP را از یک کنسول واحد فراهم می‌کند. استفاده از این ابزارها به شما کمک می‌کند تا به صورت فعال وضعیت سرورهای خود را پایش کرده و از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری نمایید.

سوالات متداول

1, بهترین نسخه ویندوز سرور برای نصب روی سرور HP چیست؟

“بهترین” نسخه بستگی به نیازهای خاص شما، بودجه، و سازگاری با مدل سرور HP شما دارد. برای مجازی‌سازی گسترده، Windows Server Datacenter انتخاب مناسبی است. برای اکثر کاربردهای عمومی و مجازی‌سازی محدود، Windows Server Standard کفایت می‌کند. همیشه ماتریس سازگاری HPE را برای مدل سرور خود بررسی کنید.

2, آیا می‌توانم ویندوز کلاینتی (مانند ویندوز 10 یا 11) را روی سرور HP نصب کنم؟

از نظر فنی ممکن است بتوانید، اما این کار به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. سیستم عامل‌های کلاینتی برای کاربردهای سروری طراحی نشده‌اند، فاقد بسیاری از نقش‌ها و ویژگی‌های مورد نیاز سرور هستند، و از نظر پایداری و امنیت برای کار 24/7 مناسب نیستند. همچنین، ممکن است درایورهای سرور HP برای ویندوزهای کلاینتی به طور کامل موجود نباشند.

3, تفاوت اصلی بین نصب Server Core و Desktop Experience ویندوز سرور چیست؟

Desktop Experience نسخه کامل ویندوز سرور با رابط گرافیکی آشنا (GUI) است. Server Core یک نسخه حداقلی است که فاقد رابط گرافیکی کامل بوده و مدیریت آن عمدتا از طریق Command Prompt و PowerShell انجام می‌شود. Server Core منابع کمتری مصرف می‌کند، سطح حمله کمتری دارد و نیاز به ریبوت‌های کمتری پس از بروزرسانی دارد، اما مدیریت آن نیازمند دانش فنی بیشتری است. انتخاب بین این دو بستگی به سطح مهارت شما و نیازهای برنامه دارد.

4, HPE Intelligent Provisioning چیست و چگونه در نصب ویندوز کمک می‌کند؟

Intelligent Provisioning یک ابزار تعبیه شده در سرورهای ProLiant نسل ۸ و جدیدتر است که فرآیند پیکربندی اولیه سرور و نصب ویندوز روی سرور را ساده می‌کند. این ابزار می‌تواند به طور خودکار درایورهای لازم را شناسایی و بارگذاری کرده و به شما در پیکربندی RAID و سایر تنظیمات کمک کند. دسترسی به آن معمولا با فشردن کلید F10 هنگام بوت سرور امکان ‌پذیر است.

نتیجه‌ گیری

فرآیند نصب ویندوز روی سرور HP، همانطور که در این راهنمای جامع از مستر سرور اچ پی مشاهده کردید، مجموعه‌ای از مراحل دقیق و مرتبط با هم است که نیازمند توجه و دقت فنی می‌باشد. از آماده‌سازی‌های اولیه و بررسی‌های سازگاری گرفته تا پیکربندی‌های مهمی چون RAID، نصب خود سیستم عامل، و اقدامات پس از نصب مانند نصب درایورها و تنظیمات امنیتی، همگی در جهت دستیابی به یک سیستم پایدار، کارآمد و امن هستند. به عنوان یک مشاور با سال‌ها تجربه در زمینه سرورهای سازمانی، به شما اطمینان می‌دهم که صرف وقت کافی برای انجام صحیح هر یک از این مراحل، در درازمدت به نفع شما و سازمانتان خواهد بود. سرورهای HP با قابلیت‌های گسترده خود، بستر مناسبی برای انواع سرویس‌های مبتنی بر ویندوز سرور فراهم می‌کنند و یک نصب صحیح، کلید بهره‌برداری حداکثری از این قابلیت‌هاست.

مستر سرور اچ پی، به عنوان یکی از مراجع تخصصی در زمینه فروش سرور اچ پی در ایران، همواره در تلاش است تا با ارائه اطلاعات دقیق و کاربردی، شما را در مدیریت بهتر زیرساخت‌های IT یاری رساند. امیدواریم این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.