باس رم چیست ؟ انواع باس رم + چگونگی تشخیص آن ها | مستر اچ پی

رایانه‌ها برای کارکرد مطلوب به سرعت و کارایی بالا نیاز دارند. حافظه رم (RAM) یکی از اجزای اصلی در این زمینه است. اما تنها ظرفیت رم تعیین کننده عملکرد آن نیست. باس رم نیز نقشی مهمی در بهبود کارایی سیستم دارد. باس رم در واقع مسیری برای انتقال اطلاعات بین پردازنده (CPU) و حافظه رم است. هرچه این مسیر سریع تر باشد، عملکرد کلی سیستم بهتر خواهد بود. این باس رم انواع مختلفی دارد و روش‌های شناسایی آن متفاوت است که زیر به طور کامل به آن پرداخته می‌شود.

باس رم چیست؟

باس رم، مسیری ارتباطی در داخل کامپیوترها است که حافظه اصلی (RAM) را به کنترل کننده حافظه متصل می‌کند. در گذشته، سیستم‌ها از رابط‌هایی مانند VMEbus استفاده می‌کردند، اما اکنون باس RAM مستقیما به تراشه‌های DRAM وصل می‌شود. این اتصال بی واسطه، زمان پردازش و پاسخ دهی را کوتاه تر کرده و کارایی سیستم را بالا می‌برد.

باس RAM از دو قسمت اصلی تشکیل شده است:

1. باس داده:

این بخش اطلاعات را بین حافظه رم و چیپست جابجا می‌کند. پهنای باند بیشتر، سرعت انتقال اطلاعات را افزایش می‌دهد.

2. باس آدرس:

این قسمت ارتباط میان سیستم و داده‌های ذخیره یا ارسال شده به حافظه را برقرار می‌کند. پهنای باند بیشتر در این بخش، حجم حافظه قابل دسترس برای پردازنده را زیاد می‌کند.

ساختار باس رم

ساختار باس رم شامل این اجزاست:

– رابط سریال: این فناوری، اطلاعات را به صورت پشت سر هم منتقل می‌کند که استفاده از این روش تداخل سیگنال‌ها را کم کرده و سرعت انتقال را بالا می‌برد.

– کانال‌های رمبوس: این کانال‌ها در ماژول‌های حافظه باس RAM وجود دارند و انتقال همزمان اطلاعات بین CPU و بخش‌های حافظه را آسان می‌کنند. هر کانال جداگانه کار می‌کند و پهنای باند سیستم را افزایش می‌دهد.

– Direct Rambus DRAM (DRDRAM): این نوع خاص باس رم از رابط سریال پرسرعت و روش‌های سیگنال دهی ویژه استفاده می‌کند. ماژول‌های DRDRAM عملکرد بسیار خوبی در سیستم‌های محاسباتی قدرتمند دارند.

انواع باس رم

رم کامپیوتر شما انواع گوناگونی دارد. هر کدام از این نوع رم‌ها ویژگی‌های خاصی دارند که روی سرعت و کارایی سیستم شما تاثیر می‌گذارند که شامل موارد زیر هستند:

باس رمDDR2

این مدل، از نسل‌های قدیمی تر رم است که سال‌ها در کامپیوترها استفاده می‌شد. مدل DDR2 استانداردهای مختلفی داشت:

• DDR2-400: سرعت کلاک 200 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 400 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 3200 مگابیت در ثانیه.
• DDR2-533: میزان سرعت کلاک 266 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 533 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 4266 مگابیت در ثانیه.
• DDR2-667: سرعت کلاک 333 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 667 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 5333 مگابیت در ثانیه.
• DDR2-800: مقدار سرعت کلاک 400 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 800 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 6400 مگابیت در ثانیه.
• DDR2-1066: سرعت کلاک 533 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 1066 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 8533 مگابیت در ثانیه.

باس رم DDR3

بعد از DDR2، مدل DDR3 آمد. در سرعت و کارایی بهتر بود. یکی از پرکاربردترین مدل‌ها،DDR3-1333  بود که سرعت انتقال 1333 میلیون بار در ثانیه و پهنای باند 10666 مگابیت در ثانیه داشت.

استانداردهای معمول DDR3:

• DDR3-800: سرعت کلاک 400 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 800 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 6400 مگابیت در ثانیه.
• DDR3-1066: میزان سرعت کلاک 533 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 1066 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 8533 مگابیت در ثانیه.
• DDR3-1333: سرعت کلاک 667 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 1333 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 10666 مگابیت در ثانیه.
• DDR3-1600: مقدار سرعت کلاک 800 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 1600 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 12800 مگابیت در ثانیه.
• DDR3-1866: سرعت کلاک 933 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 1866 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 14933 مگابیت در ثانیه.
• DDR3-2133: اندازه سرعت کلاک 1066 مگاهرتز، انتقال اطلاعات 2133 میلیون بار در ثانیه، پهنای باند 17066 مگابیت در ثانیه.

باس رم DDR4

مدل DDR4، نسل بعدی رم بود. سرعت بیشتری داشت و برق کمتری مصرف می کرد. برخی از استانداردهای رایج DDR4 در زیر آمده است:

• DDR4-2400: انتقال اطلاعات 2400 میلیون بار در ثانیه، حداکثر نرخ انتقال 19200 مگابایت در ثانیه.
• DDR4-2666: اندازه انتقال اطلاعات 2666 میلیون بار در ثانیه، حداکثر نرخ انتقال 21300 مگابایت در ثانیه.
• DDR4-2933: انتقال اطلاعات 2933 میلیون بار در ثانیه، حداکثر نرخ انتقال 23400 مگابایت در ثانیه.
• DDR4-3200: سرعت انتقال اطلاعات 3200 میلیون بار در ثانیه، حداکثر نرخ انتقال 25600 مگابایت در ثانیه.
• DDR4-3600: انتقال اطلاعات 3600 میلیون بار در ثانیه، حداکثر نرخ انتقال 28800 مگابایت در ثانیه.
• DDR4-4000: قدرت انتقال اطلاعات 4000 میلیون بار در ثانیه، حداکثر نرخ انتقال 32000 مگابایت در ثانیه.
• DDR4-4400: انتقال اطلاعات 4400 میلیون بار در ثانیه، حداکثر نرخ انتقال 35200 مگابایت در ثانیه.

باس رم DDR5

جدید ترین نسل رم، DDR5 است. سرعت و کارایی آن خیلی بیشتر بوده و سرعت کلاک پایه در مدل‌های اولیه‌ی  DDR5، حدود 4800 مگاهرتز است. ولی در محصولات تازه، حتی تا 8400 مگاهرتز هم می‌رسد. این اعداد نسبت به DDR4 خیلی بهتر هستند. باس رم را چگونه تشخیص دهیم؟

تشخیص نوع و مشخصات باس سیستم، کاری مهم قبل از خرید یا بهتر کردن حافظه است. برای پیدا کردن این اطلاعات، راه‌های مختلفی وجود دارد:

بررسی برچسب رم

ساده ترین راه این است که به برچسب روی رم نگاه کنید. معمولا عبارتی مانند DDR3 یا PC3 روی آن نوشته شده است. بعد از آن، یک عدد است که نشان می دهد باس حافظه چیست.

برای نمونه، اگر در DDR3 عددی بزرگ تر از 2133 ببینید، یعنی حداکثر سرعت انتقال اطلاعات در رم برحسب مگابیت در ثانیه چقدر است. برای فهمیدن سرعت حافظه، کافی است این عدد را بر 8 تقسیم کنید. مثلا، اگر عدد 12800 باشد، سرعت حافظه 1600 مگاهرتز است و رم از نوع DDR3 است.

استفاده از خط فرمان

می توانید از دستورات خط فرمان در ویندوز استفاده کنید. دستوراتی مثل:

systeminfo | findstr /C: “Total Physical Memory”

اطلاعات کلی حافظه رم را نشان می دهند. البته، این دستور فقط کل حافظه فیزیکی را نشان می‌دهد و اطلاعات دقیق تری از باس در اختیارتان نمی گذارد.

استفاده از کنترل پنل

راه دیگر دیدن اطلاعات حافظه، استفاده از کنترل پنل ویندوز است. روی آیکون This PC راست کلیک کنید و گزینه Properties را بزنید. در پنجره ای که باز می‌شود، بخشی از اطلاعات رم نشان داده می شود. اما این روش هم اطلاعات کاملی در مورد باس رم نمی دهد.

استفاده از Advanced System Information

ابزارهای تخصصی مثل Advanced System Information اطلاعات دقیق تری از حافظه را در اختیارتان می گذارند. این ابزارها علاوه بر میزان حافظه فیزیکی، اطلاعاتی در مورد میزان حافظه مجازی و بقیه مشخصات فنی حافظه را هم نشان می دهند.

دیدن اطلاعات از طریق Task Manager

راحت ترین راه این است که از Task Manager ویندوز استفاده کنید. وارد Task Manager شوید و به بخشPerformance  بروید. بعد روی Memory کلیک کنید تا جزئیات حافظه را ببینید. در این بخش، اطلاعاتی مثل نوع حافظه، تعداد اسلات‌های استفاده شده و سرعت حافظه را می توانید ببینید.

کاربردهای باس رم

باس در اصل پل ارتباطی میان پردازنده و حافظه اصلی بوده که در عملکرد بهینه سیستم اهمیت بسزایی دارد. سرعت و پهنای باند باس رم تاثیر مستقیمی بر کارایی کلی سیستم، به خصوص در زمان‌های شلوغ کاری دارد. در برنامه‌های گرافیکی سنگین، بازی‌های ویدیویی، ویرایش ویدیو و سایر فعالیت‌های پردازشی پرحجم، باس رم سریع تر می‌تواند تفاوت محسوسی در عملکرد ایجاد کند.

علاوه بر این، در سرورها و سیستم‌های محاسباتی پرقدرت، باس رم از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا این سیستم‌ها اغلب حجم بالایی از اطلاعات را پردازش می‌کنند و سرعت انتقال اطلاعات بین حافظه و پردازنده بسیار مهم است. باس رم همچنین در سیستم‌های چند پردازنده ای که نیازمند هماهنگی دقیق میان پردازنده‌ها و حافظه هستند، پر مصرف است.

نکات مهم هنگام خرید باس رم

در زمان خرید رم، توجه به باس بسیار مهم است. در ادامه چند نکته ذکر شده است:

• سازگاری با مادربرد

اولین و مهم ترین نکته ای که باید در هنگام خرید رم به آن توجه کرد، سازگاری باس با مادربرد است. مادربردها معمولا از انواع خاصی از رم‌ها و باس‌های رم پشتیبانی می‌کنند. برای مثال، اگر مادربرد شما فقط از DDR4 پشتیبانی می‌کند، نمی‌توانید از رم‌های DDR3 یا DDR5 استفاده کنید. علاوه بر این، هر مادربرد حداکثر فرکانس باس خاصی را پشتیبانی می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است مادربرد شما از باس رم DDR4 تا فرکانس 3200 مگاهرتز پشتیبانی کند، بنابراین خرید رم با فرکانس بالاتر فایده ای نخواهد داشت.

• توجه به نیازهای کاربری

نوع استفاده شما از سیستم، تاثیر مستقیمی بر انتخاب باس رم دارد. اگر سیستم شما برای کارهای معمولی روزانه مانند وبگردی، تماشای ویدیو و کارهای اداری استفاده می‌شود، نیازی به باس رم با فرکانس بسیار بالا ندارید. اما اگر از سیستم خود برای بازی‌های سنگین، ویرایش ویدیو یا کارهای گرافیکی استفاده می‌کنید، استفاده از باس رم با فرکانس بالاتر می‌تواند تاثیر محسوسی در عملکرد سیستم داشته باشد.

• تاخیر رم (CAS Latency)

علاوه بر فرکانس باس رم، تاخیر رم نیز مهم است. تاخیر رم که با CL نمایش داده می‌شود، نشان دهنده زمان تاخیر بین درخواست اطلاعات و دسترسی به آن است. هرچه عدد CL کمتر باشد، تاخیر کمتر و عملکرد بهتر خواهد بود. البته معمولا رم‌های با فرکانس بالاتر، تاخیر بیشتری نیز دارند، بنابراین باید تعادلی بین فرکانس و تاخیر رم برقرار کرد.

• ظرفیت رم

در کنار باس رم، ظرفیت رم نیز از فاکتورهای مهم در انتخاب رم است. در سیستم‌های مدرن، حداقل 8 گیگابایت رم توصیه می‌شود، اما برای کارهای سنگین تر ممکن است به 16 گیگابایت یا بیشتر نیاز داشته باشید. گاهی اوقات داشتن رم با ظرفیت بالاتر و فرکانس متوسط، بهتر از رم با ظرفیت کمتر و فرکانس بالاتر است.

• کانال های دوگانه (Dual Channel)

استفاده از ویژگی کانال‌های دوگانه می‌تواند تاثیر قابل توجهی در افزایش کارایی سیستم داشته باشد. برای استفاده از این ویژگی، باید دو ماژول رم یکسان (از نظر ظرفیت، فرکانس و تایمینگ) را در اسلات‌های مخصوص کانال دوگانه مادربرد نصب کنید. این کار باعث می‌شود که پهنای باند باس رم دو برابر شود.

خرید باس رم از مستر اچ پی

مستر اچ پی به عنوان یکی از فروشگاه‌های معتبر در زمینه قطعات کامپیوتری، انواع مختلف رم‌ها با باس‌های متفاوت را عرضه می‌کند. این فروشگاه با داشتن محصولات اصل و گارانتی معتبر، اطمینان خاطر مشتریان را جلب می‌کند. کارشناسان خبره مستر اچ پی در انتخاب باس رم متناسب با نیاز شما راهنمایی‌های لازم را دارند. به علاوه، خدمات پس از فروش عالی این فروشگاه، خیال شما را از بابت خرید آسوده می‌سازد.

جمع بندی

باس رم، مسیر اصلی برای جا به جایی اطلاعات بین رم و پردازنده محسوب می‌شود و تاثیر زیادی روی سرعت و عملکرد سیستم دارد. مدل‌های مختلفی از باس رم وجود دارد، مانند DDR2، DDR3، DDR4 و DDR5 که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و از نظر سرعت و پهنای باند با یکدیگر متفاوت اند. در طول سال‌ها، فناوری باس رم پیشرفت زیادی داشته که باعث افزایش سرعت پردازش و کارایی سیستم‌های کامپیوتری شده است.

برای شناسایی نوع باس، چند روش وجود دارد؛ می‌توان برچسب روی ماژول رم را بررسی کرد، از نرم افزارهای تخصصی کمک گرفت یا مشخصات مادربرد را مطالعه کرد. هنگام خرید رم، باید به هماهنگی آن با مادربرد، نیازهای کاربر، میزان تاخیر، ظرفیت حافظه، قابلیت استفاده از دو کانال همزمان و هزینه توجه کرد تا بهترین انتخاب صورت گیرد.

سوالات متداول

1) تفاوت اصلی بین باس رم و فرکانس رم چیست؟

باس، مسیر اصلی جا به جایی اطلاعات است، در حالی که فرکانس رم مشخص می‌کند که رم در هر ثانیه چند چرخه کاری را انجام می‌دهد. در واقع، باس رم مانند جاده ای است که داده‌ها روی آن حرکت می‌کنند و فرکانس رم سرعت این حرکت را تعیین می‌کند. فرکانس رم معمولا برحسب مگاهرتز (MHz) اندازه گیری می‌شود و هرچه مقدار آن بالاتر باشد، اطلاعات سریع تر منتقل می‌شوند.

2) آیا می‌توان از رم های با باس مختلف در یک سیستم استفاده کرد؟

خیر، استفاده از رم‌های با باس مختلف در یک سیستم ممکن نیست، زیرا هر نوع باس رم شکاف (اسلات) خاص خود را بر روی مادربرد دارد و از نظر فیزیکی با یکدیگر متفاوت هستند. حتی در صورت استفاده از رم‌های هم نوع اما با فرکانس متفاوت، سیستم معمولا بر اساس کمترین فرکانس کار خواهد کرد. بنابراین بهتر است برای دستیابی به بهترین عملکرد، از رم‌های یکسان (از نظر نوع باس، فرکانس و ظرفیت) استفاده کنید.

3) آیا افزایش باس رم تاثیر محسوسی در سرعت سیستم دارد؟

بله، افزایش باس رم می‌تواند تاثیر محسوسی در سرعت سیستم داشته باشد، اما میزان این تاثیر به نوع استفاده شما از سیستم بستگی دارد. در کارهای سنگین مانند بازی‌های پیشرفته، ویرایش ویدیو و کارهای گرافیکی، افزایش باس رم تاثیر بیشتری خواهد داشت. اما در استفاده‌های معمولی مانند وبگردی و کارهای اداری، ممکن است تفاوت چندانی احساس نکنید. علاوه بر این، سایر اجزای سیستم مانند پردازنده و کارت گرافیک نیز در سرعت کلی سیستم اهمیت مهمی دارند.

4) چگونه می توان باس رم را در سیستم تغییر داد؟

تغییر باس در سیستم به معنای تعویض خود ماژول‌های رم است، زیرا باس رم جزئی از ماژول رم محسوب می‌شود. برای این کار ابتدا باید نوع باس رم مورد پشتیبانی مادربرد خود را بررسی کنید و سپس رم‌های متناسب با آن خریداری نمایید. پس از خریداری رم‌های جدید، می‌توانید با باز کردن کیس کامپیوتر، رم‌های قدیمی را خارج کرده و رم‌های جدید را جایگزین کنید.