گاهی یک هارد دیسک که وظیفه ذخیره اطلاعات در سرور را بر عهده دارد، شناسایی نمیشود و همین موضوع باعث ایجاد دردسر برای مدیران سیستم و افرادی است که اطلاعات مهم را روی سرور نگهداری میکنند. تشخیص ندادن هارد میتواند فعالیتهای روزمره را مختل سازد و احتمال دارد به از دست رفتن فایلها منجر شود. دلیل چنین وضعیتی معمولا یکی از چند علت شناخته شده است. گاهی مشکل به خرابیهای سخت افزاری برمیگردد، مثلا آسیب دیدن کابلها یا خود هارد دیسک. در موارد دیگر، تنظیمات نرم افزاری به درستی انجام نشده اند و همین موضوع باعث میشود سیستم نتواند هارد را شناسایی کند. افرادی که در حوزه آی تی فعالیت میکنند، مانند کارشناسان فنی، اغلب این خطاها را بررسی میکنند. هدف آنها پیدا کردن دلیل اصلی مشکل و رفع آن است.
علائم نشناختن هارد دیسک در سرور
وقتی سرور نتواند هارد دیسک را شناسایی کند، نشانههای مختلفی ظاهر میشود که برخی از مهم ترین آنها عبارت اند از:
1) رخ دادن خطاهای سیستم عامل هنگام بوت شدن
اگر هنگام روشن شدن سرور، سیستم عامل نتواند هارد را پیدا کند، معمولا پیغامهایی مثل «Drive not found» یا «No boot device» روی صفحه ظاهر میشود. این خطاها نشان میدهند که سیستم نمیتواند دیسک را شناسایی کند یا اصلا آن را نمیبیند. این موضوع اهمیت زیادی دارد. چون ممکن است پیکربندیها به درستی ذخیره نشده باشند یا مشکلی در سخت افزار وجود داشته باشد. در این شرایط، سرور نمیتواند فایلهای مورد نیاز را بارگذاری کند و فرایند راه اندازی کامل نمیشود.
2) پیغامهای خطای RAID یا BIOS/UEFI
در بعضی از سرورها، اگر کنترلر RAID دچار اختلال شود، سیستم ممکن است هارد را شناسایی نکند یا پیغام خطا نمایش دهد. این مشکل بیشتر در گزارشهای مربوط به کنترلر RAID یا در تنظیمات BIOS/UEFI قابل مشاهده است. پیامهایی مثل «Physical Drive Missing» یا «Physical Drive Failed» نشان میدهند که یکی از دیسکها دیگر توسط کنترلر شناسایی نمیشود. در این حالت ممکن است اطلاعات آن دیسک در دسترس نباشد. بررسی این پیامها به کارشناسان کمک میکند تا سریع تر به سراغ علت اصلی بروند و آن را برطرف کنند.
3) محو بودن درایو در ابزارهای مدیریت دیسک
در سیستم عاملهایی مثل ویندوز سرور، بخشی به نام “Disk Management” برای بررسی وضعیت دیسکها وجود دارد. اگر هارد در این بخش دیده نشود یا به شکلی نامعلوم دیده شود، یعنی سرور موفق نشده آن را به درستی شناسایی کند. در سرور لینوکس هم میتوان از دستوراتی مثلfdisk -l استفاده کرد تا مشخص شود دیسک شناسایی شده یا نه. وقتی هارد در این لیستها نباشد یا اطلاعات آن ناقص باشد، احتمال وجود مشکل سخت افزاری یا نرم افزاری بالا میرود.
4) چراغ هارد یا LED غیرعادی
در بعضی مدلهای سرور و هارد، چراغهای LED به عنوان نشانگر وضعیت استفاده میشوند. اگر این چراغها همیشه خاموش بمانند، ممکن است ارتباط برق یا دیتا بین هارد و سرور برقرار نشده باشد. همچنین چشمک زدنهای غیرعادی یا تغییر رنگ چراغها به نارنجی یا قرمز به معنی بروز خطا، خرابی سخت افزاری یا شناسایی نشدن دیسک است. بررسی وضعیت این چراغها یکی از راههای سریع برای تشخیص مشکل در سرورها به شمار میرود.
5) کند شدن محسوس کارکرد سرور
وقتی هارد به شکل ناپایدار عمل میکند، سرور گاهی آن را میشناسد و گاهی نه، در این صورت دسترسی به اطلاعات دچار اختلال میشود. در این شرایط، سرعت پاسخدهی سرور به طور قابل توجهی کاهش مییابد و هنگام دسترسی به اطلاعات، خطاهای مکرر ظاهر میشوند. البته کند بودن سیستم همیشه به معنای خرابی هارد نیست، اما اگر این مشکل همراه با نشانههای دیگری مانند شناسایی نشدن دیسک باشد، میتوان آن را یک هشدار جدی در نظر گرفت و باید بررسی دقیق تری انجام شود.
6) ریست ناگهانی سرور و خطاهای Event Log
اگر سرور مرتب ری استارت میشود و در Event Log یا گزارشهای سیستم، هشدارهایی مثل خطای خواندن یا نوشتن دیده میشود، احتمال خرابی هارد بسیار زیاد است. این هشدارها اغلب به صورت پیامهایی مثل «I/O Error» یا «Timeout» ظاهر میشوند و باعث میشوند سیستم عملکرد پایداری نداشته باشد. در چنین شرایطی، ممکن است هرچند دقیقه یکبار کل فرایند مختل شود و کار سرور دچار وقفه گردد.
دلایل دیتکت نشدن یا عدم شناسایی هارد دیسک در سرور
دیتکت نشدن به علتهای گوناگونی رخ دهد، از مسائل مرتبط با سیم و کابل گرفته تا مشکلات نرم افزاری و ناسازگاری فریمور. در ادامه، برخی عوامل رایج معرفی شده اند:
– کابلهای خراب یا شل
کابلهایی که هارد را به مادربرد یا کنترلر RAID وصل میکنند، اگر کیفیت پایینی داشته باشند یا به شکل محکم درجای خود قرار نگیرند، ممکن است سیگنال دیتا به درستی رد و بدل نشود و هارد برای سرور نامرئی شود. حتی طول بیش ازحد کابل یا استاندارد نبودن آن، اتفاقاتی مانند افت سیگنال را به همراه دارد.
– خرابی منبع تغذیه (PSU)
اگر منبع تغذیه نتواند برق کافی به هارد برساند، ممکن است سیستم نتواند آن را شناسایی کند. پایین بودن توان پاور یا وجود ایراد در سیم کشی میتواند مانع از روشن شدن هارد شود یا باعث شود جریان لازم به آن نرسد. در چنین حالتی، سرور تصور میکند هیچ دیسکی وجود ندارد و هارد را نادیده میگیرد. این مشکل معمولا در همان لحظات ابتدایی روشن شدن سیستم قابل مشاهده است و باید به سرعت بررسی شود.
– تنظیمات BIOS/UEFI غیرهمخوان
در تنظیمات BIOS یا UEFI، گزینههایی مثل SATA، IDE،RAID و AHCI وجود دارند که اگر به درستی انتخاب نشده باشند، ممکن است برخی هاردها شناسایی نشوند. در برخی مواقع، تغییر حالت RAID به AHCI یا برعکس باعث میشود سیستم دوباره بتواند هارد را تشخیص دهد. همچنین اگر یکی از پورتهای SATA به صورت دستی غیرفعال شده باشد، ممکن است اتصال دیسک از چشم سیستم پنهان بماند و همین موضوع مانع شناسایی شود.
– کنترلر RAID نادرست یا به روزنبودن فریمور
بسیاری از سرورهای حرفه ای از کنترلر RAID برای مدیریت هاردها استفاده میکنند. اگر تنظیمات این کنترلر درست انجام نشده باشد یا فریمور آن به روزرسانی نشده باشد، ممکن است دیسکها برای سیستم عامل قابل شناسایی نباشند. همچنین اگر نوع هارد با کنترلر هماهنگ نباشد، استفاده از هارد SATA روی کنترلر SAS بدون پشتیبانی ارتباط را برقرار نمی کند و هارد در لیست تجهیزات ظاهر نمی شود.
– خرابی فیزیکی هارد دیسک
زمانی که برد هارد بسوزد یا بخشهای مکانیکی آسیب ببینند، دیسک دیگر کارایی نخواهد داشت و شناسایی نمیشود. برخوردهای فیزیکی یا فرسایش قطعات داخلی به مرور هم دلیل عمده ای در خرابی هارد است. گاهی شناسایی نشدن اولین نشانه برای خرابی جدی است.
– بدسکتورهای زیاد
اگر هارد در بخشهای گوناگون خود بدسکتور داشته باشد، امکان دارد سیستم عامل و فریمور سرور در شناسایی آن به مشکل بخورند. کم بودن بدسکتور خطرناک نیست ولی اگر تعدادشان بالا برود، هارد نمیتواند عملیاتی که برای بوت و تبادل اطلاعات نیاز است را انجام دهد. در مواردی هم در میانه کار هارد شناسایی شده و بعد از مدتی از دسترس خارج میشود.
– تداخل در پیکربندی RAID یا پاک شدن اطلاعات آرایه
در سرورهایی که از RAID استفاده میکنند، چند هارد به صورت یک مجموعهی هماهنگ یا آرایه تعریف میشوند. اگر یکی از این هاردها دقیق به آرایه اضافه نشود یا کنترلر اطلاعات قبلی درباره پیکربندی RAID را از دست بدهد، هارد جدید شناسایی نخواهد شد. در چنین شرایطی، دیسک وارد چرخهی سیستم نمیشود و سرور نمیتواند آن را تشخیص دهد.
– فریمور ناسازگار هارد
اگر این فریمور با نسخه فریمور سرور همخوانی نداشته باشد، احتمال دارد تشخیص آنها ممکن نشود. معمولا تولید کنندهها به روزرسانیهای هارد را منتشر میکنند تا چنین ناسازگاریهایی را رفع کنند.
– تنظیم نشدن واژه درایو در سیستم عامل
گاهی در محیط ویندوز، هارد شناسایی میشود اما حرف درایو اختصاص نمییابد. در این حالت کاربر در Explorer چیزی نمیبیند و خیال میکند هارد ناشناس است. باید در بخش مدیریت دیسک، برای درایو مدنظر حرف مشخصی انتخاب شود تا در بخش My Computer دیده شود.
– وجود بدافزار یا ویروس
در برخی موارد خاص، بدافزارها میتوانند باعث اختلال در فرایند شناسایی هارد شوند. هرچند این اتفاق زیاد رخ نمیدهد، اما اگر ویروس بخشهایی از سیستم را که به تشخیص دیسک مربوط هستند هدف قرار دهد یا رکوردهای بوت را خراب کند، ممکن است سرور در شناسایی هارد دچار مشکل شود. چنین حملاتی گاهی باعث میشوند که سیستم نتواند به اطلاعات ذخیره شده دسترسی پیدا کند یا حتی دیسک را به طور کامل شناسایی نکند.
– مشکلات کنترل نشده در محیط سیستم عامل
بعضی اوقات در نسخههای قدیمی سیستم عامل یا توزیعهایی که از درایور مناسب پشتیبانی نمیکنند، ممکن است هارد شناسایی نشود. اگر درایور یا بستههای مورد نیاز برای راه اندازی دیسک نصب نشده باشند، سیستم عامل نمیتواند اطلاعاتی از وجود هارد به دست آورد و آن را در لیست تجهیزات نمایش دهد.
– تغییر ناگهانی در تنظیمات یا حذف آرایه رید
اگر یک هارد قبلا در آرایه RAID بوده و حالا به سرور دیگری منتقل شده باشد، یا پارتیشن بندی خاصی داشته باشد که بدون پاکسازی تغییر کرده، ممکن است سرور جدید نتواند فرمت آن را شناسایی کند. در این مواقع، سیستم عامل ممکن است دیسک را ناشناخته نمایش دهد. برای رفع این مشکل، لازم است از طریق ابزارهایی مانند Disk Management عملیات Initialize یا پاکسازی و تنظیم مجدد پارتیشنها انجام شود تا هارد دوباره قابل استفاده باشد.
راه حل های عدم شناسایی هارد دیسک در سرور
برای برطرف سازی عدم شناسایی هارد دیسک، باید مراحل مشخصی را دنبال کرد که هر کدام ناحیه ای از سیستم را بررسی میکند. این مراحل به ما کمک میکنند تا منبع اصلی اختلال را پیدا کرده و در نهایت شرایط سرور را به حالت پایدار بازگردانیم. هر مرحله باید دقیق و بر اساس نشانههای مشاهده شده انجام شود تا از آزمون و خطای بی مورد جلوگیری گردد و فرایند عیبیابی هدفمند باقی بماند:
بررسی فیزیکی کابلها، پورتها و اتصالات
برای شروع عیب یابی بهتر است ابتدا سرور را خاموش کرده و درپوش آن را باز کنید. سپس کابل برق و کابل اطلاعات متصل به هارد SATA یا SAS را از هر دو سمت بررسی نمایید. باید مطمئن شوید که این کابلها بدون لقی متصل شده اند. اگر آثار ساییدگی، شکستگی یا خم شدگی در آنها دیده میشود، بهتر است کابل جدیدی که از سلامت آن اطمینان دارید، جایگزین شود.
در سرورهایی که از کیجهای هات پلاگ استفاده میکنند، بهتر است سینی هارد یکبار بیرون کشیده شده و دوباره در جای خود قرار گیرد. گاهی اوقات درست جا نیفتادن سینی باعث میشود اتصال برقرار نشود. همچنین اگر سرور دارای چند پورت برای اتصال هارد است، میتوان دیسک را موقتا به یک پورت دیگر وصل کرد تا مشخص شود آیا ایراد از پورت قبلی بوده یا نه.
ارزیابی پاور و میزان برق دهی
منبع تغذیه (PSU) باید توان کافی برای راه اندازی تمام قطعات از جمله هارد دیسکها داشته باشد. اگر مجموع مصرف برق قطعات از ظرفیت پاور فراتر رود، ممکن است جریان کافی به هارد نرسد و همین موضوع باعث بروز خطا در شناسایی شود. کابلهای برق متصل به دیسک را بررسی کنید. اگر دچار فرسودگی، اتصالی یا کثیفی در محل اتصال شده باشند، بهتر است آنها را تعویض کنید.
در صورتی که همچنان مشکلی وجود داشته باشد، میتوان برای اطمینان بیشتر پاور را روی یک سرور دیگر آزمایش کرد یا از یک پاور سالم استفاده نمود. اگر با تعویض منبع تغذیه، مشکل برطرف شود، احتمال زیاد ایراد از پاور اولیه بوده است.
تنظیمات بایوس UEFI
هنگام روشن کردن سرور، باید کلید مربوط به وارد شدن به BIOS یا UEFI را فشار دهید معمولا F2،Del یا کلیدهای مشابه است. پس از وارد شدن به BIOS، به بخش پیکربندی SATA بروید. اگر پورتهای SATA یا SAS غیرفعال شده باشند، آنها را فعال کنید. همچنین، حالت کنترلر را بین AHCI،IDE یا RAID تغییر دهید. اگر سرور جدیدتر است و از AHCI پشتیبانی میکند، بهتر است این حالت را انتخاب کنید. گاهی اوقات جابهجایی بین RAID و AHCI میتواند به شناسایی هارد کمک کند.
اگر هنوز مشکل حل نشده باشد، ریست کردن تنظیمات BIOS به حالت پیش فرض میتواند مفید باشد. قبل از انجام این کار، اطمینان پیدا کنید که تنظیمات مهم مانند تاریخ و ساعت یا تنظیمات خاص سیستم ذخیره شده اند. این کار به شما کمک میکند تا پس از بازگشت به حالت پیش فرض، چیزی از دست نرود.
بررسی کنترلر RAID
اگر سرور از کارت RAID مجزا استفاده میکند، هنگام بوت شدن معمولا پیغامی برای وارد شدن به تنظیمات RAID به شما نشان می دهد. باید بررسی کنید که آیا هارد در آنجا شناسایی شده است یا خیر. همچنین مطمئن شوید که آرایههای RAID پیشین به درستی درج شده اند و هارد جدید به عنوان بخشی از یکی از آرایهها در نظر گرفته شده است یا هنوز به طور آزاد باقی مانده است. هرگونه نقص در تنظیمات آرایه ممکن است مانع از شناسایی هارد توسط سیستم عامل شود.
همچنین، برای رفع مشکلات ناسازگاری، فریمور کنترلر RAID را به نسخه جدیدتر ارتقا دهید. نسخههای قدیمی ممکن است قادر به شناسایی انواع خاصی از هاردها یا ظرفیتهای بالاتر از حد معمول نباشند، بنابراین به روزرسانی فریمور میتواند راه حل مناسبی باشد.
آزمون روی سرور دیگر یا پورت متفاوت
برای اینکه مطمئن شوید هارد دیسک واقعا سالم است، میتوان آن را بیرون آورد و روی سرور دیگری که میدانید مشکلی ندارد، وصل کرد. اگر آنجا هم مشخص نشد، احتمال خرابی خود دیسک بالاست. همچنین اگر یک هارد دیگر به راحتی در همین سرور شناسایی میشود ولی هارد مشکل دار نه، احتمال دارد خود هارد مشکل داشته باشد.
نصب یا به روزرسانی درایور هارد و سیستم عامل
در محیط ویندوز، برای بررسی شناسایی هارد دیسک میتوانید Device Manager را باز کنید و به بخش Disk Drives بروید. اگر هارد در این بخش دیده شود، اما کنار نام آن نماد هشدار وجود داشته باشد، نشان دهنده وجود مشکل است. در این صورت، به روزرسانی درایور یا حذف و نصب مجدد آن میتواند مفید باشد و مشکل را برطرف کند.
در سرورهای لینوکس، ماژولهای کرنل مسئول شناسایی هارد هستند. بنابراین، باید بررسی کنید که ماژول مربوط به هارد فعال باشد. اگر از یک توزیع لینوکس قدیمی استفاده میکنید یا کرنل به روزرسانی نشده است، احتمال دارد نسخه فعلی کرنل از مدل خاص هارد پشتیبانی نکند. در این صورت، به روزرسانی کرنل یا نصب ماژولهای جدید ممکن است مشکل را حل کند.
پیکربندی RAID را از نو بسازید
اگر هدف شما اضافه کردن هارد به یک آرایه RAID است و هارد شناسایی نمیشود، شاید لازم باشد آرایه فعلی را ویرایش کنید یا رید را از صفر بسازید. حتما از اطلاعات مهم با استفاده از روش ریکاوری و بازیابی اطلاعات، نسخه پشتیبان داشته باشید.
در صورت وجود بخشی از اطلاعات قدیمی RAID روی هارد جدید، ممکن است کنترلر دچار شک شود و اجازه پیوستن هارد به آرایه فعلی را ندهد. پاکسازی پارتیشنها یا انجام Initialize در محیط مدیریتی راهگشا است.
تخصیص حرف درایو در سیستم عامل
اگر در ویندوز، هارد را در بخش “Disk Management” میبینید اما در My Computer نیست، جای نگرانی نیست. کافیست روی هارد کلیک راست کنید. سپس گزینه ای با عنوان Assign یا Change Drive Letter ظاهر میشود. با انتخاب یک حرف جدید برای درایو، معمولا مشکل حل خواهد شد. در سرورهای لینوکس باید پارتیشن را مانت کنید. چنانچه پارتیشنی ایجاد شده باشد ولی در fstab درج نشده باشد، کاربر نهایی دیسک را نخواهد دید.
جستجوی بدسکتور و خطا
برخی از شرکتهای سازنده مانند هارد دیسک برند hp، ابزارهای تشخیصی اختصاصی دارند که میتوانند به اسکن سطح پایین هارد کمک کنند. به عنوان مثال، برای هاردهای سیگیت از ابزار SeaTools و برای هاردهای وسترن دیجیتال از Data Lifeguard میتوان استفاده کرد. این ابزارها قادر به شناسایی بدسکتورهای موجود روی هارد هستند و اگر تعداد بدسکتورها زیاد باشد، بهترین راهکار تعویض هارد خواهد بود.
علاوه بر این، در محیط ویندوز میتوان از دستور chkdsk برای بررسی سلامت هارد و شناسایی بخشهای خراب استفاده کرد. در لینوکس نیز دستور fsck همین عملکرد را دارد. اگر این ابزارها نتوانند هارد را شناسایی کنند یا مشکلی را رفع کنند، این نشان دهنده وجود مشکلی در سطح سخت افزار هارد است که نیاز به تعویض آن دارد.
اسکن بدافزار و مراقبتهای امنیتی
گاهی ممکن است بدافزار باعث شناسایی نشدن هارد شود. البته این اتفاق خیلی رایج نیست، اما بهتر است برای اطمینان، سیستم را از نظر ویروس بررسی کنید. اگر ویروسی فایلهای بوت یا رکورد پارتیشن را دچار تغییر کرده باشد، هارد تصور میکند اطلاعات اصلی اش از بین رفته و شناسایی نمیشود. در نتیجه ممکن است سیستم نتواند آن را شناسایی کند.
بازنشانی تنظیمات دیسک
برخی سرورها نیاز دارند که هارد را Initialize کنند تا قابل استفاده گردد. این کار تمامی اطلاعات را پاک خواهد نمود، اما برای هارد تازه گاهی ضروری است. پارتیشن بندی دوباره و انتخاب نوع جدول پارتیشن نیز در بسیاری موارد مشکل نشناختن را از بین میبرد. مخصوصا اگر سایز دیسک بالا باشد،GPT ابزار بهتری خواهد بود.
تعویض یا تعمیر هارد
اگر همه راهها را امتحان کردید و در نهایت مطمئن شدید که هارد دیسک سلامت ندارد، باید برای جابهجایی یا تعمیر آن اقدام کنید. هاردهای آسیب دیده شاید در ظاهر چرخش داشته باشند اما ممکن است سیم پیچها یا بخشهای حساس از کار افتاده باشد.
خرید محصولات سرور از مستر اچ پی
افرادی که قصد راه اندازی یا تقویت زیرساخت سرور دارند، معمولا از قطعات اصل و باکیفیت استفاده میکنند. مجموعه مستر اچ پی انواع مختلفی از سرورهای hp، هاردهای سازمانی و منابع تغذیه استاندارد را ارائه میدهد. کارشناسان این مجموعه اطلاعات به روزی از مدلهای مختلف سرور و اجزای جانبی دارند و میتوانند راهنماییهای مفیدی را از طریق ارتباط با شماره 91008413-021 در اختیارتان قرار دهند. اگر به دنبال خرید سرور استوک اچ پی یا تجهیزات ذخیره سازی هستید، میتوانید به مستر وبسایت اچ پی مراجعه کرده و قطعه ای متناسب با نیاز خود را انتخاب کنید.
جمع بندی
عدم شناسایی هارد دیسک در سرور میتواند برای بسیاری از کسب و کارها به یک کابوس تبدیل شود. مشکلاتی مانند کند شدن سرویسها یا محو شدن اطلاعات مهم، نه تنها روند عادی کار را مختل میکند، بلکه اعتبار بخش آی تی سازمان را نیز به چالش میکشد. پیش از هر گونه تصمیم گیری، بهتر است از طریق علائم و نشانهها به منشا مشکل پی برد. برای مثال، خطاهای مکرر سیستم عامل در شناسایی هارد و هشدارهای کنترلر RAIDو موارد دیگر همگی میتوانند نشان دهنده وجود مشکل باشند.
عوامل مختلفی میتوانند باعث این مشکلات شوند اما آنچه اهمیت دارد، شناسایی دقیق عامل اصلی مشکل و سپس استفاده از راه حلهای مختلف است. اگر به درستی با این مشکلات برخورد شود، احتمال از دست رفتن اطلاعات کاهش پیدا میکند و سرور دوباره به حالت عادی برمیگردد.
سوالات متداول
چرا هارد در سرور شناسایی نمیشود، در حالی که همین هارد روی سیستم دیگر مشکلی ندارد؟
گاهی کنترلر سرور با فریمور هارد سازگار نیست. همچنین تنظیمات RAID یا AHCI ممکن است درست انجام نشده باشد. شاید همPSU سرور توان کافی برای آن هارد را تامین نکند. راه درست، بررسی کنترلر و نسخه فریمور هارد و ارزیابی کابلها است.
اگر خطای «No Boot Device Found» روی نمایشگر سرور ببینم، آیا حتما هارد خراب است؟
خیر. این خطا یعنی سیستم عامل جایی برای بوت شدن پیدا نکرده است. احتمال دارد بایوس لپتاپ یا سرور، ترتیب بوت را اشتباه تنظیم کرده باشد. یا پورت SATA غیرفعال شده باشد. در مواردی هم پارتیشن بوت از بین رفته و باید دوباره ایجاد شود.
آیا همیشه نشناختن هارد در سرور نیازمند تعویض دیسک است؟
خیر، در بسیاری از موارد مشکل از پیکربندی یا خرابی کابلها است و گاهی هم فریمور نیازمند ارتقا است. اگر بخش سخت افزاری دیسک به شدت آسیب دیده باشد و قابل تعمیر نباشد، تنها راه حل، تعویض آن است.